«Joker»

Δραματικό θρίλερ, αμερικανικής παραγωγής του 2019, σε σκηνοθεσία Τοντ Φίλιπς, με τους Χοακίν Φίνιξ, Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Ζάζι Μπιτς, Τζολί Τσαν, Μαρκ Μάρον, Μπράιαν Κάλεν, Ντάγκλας Χοτζ κα.

Κλασική ταινία μοναχικού χαρακτήρα, ένα υπαρξιακό δράμα, ένα ψυχολογικό θρίλερ. Σκληρό, τραγικό, σαγηνευτικό, σπαρακτικό, απειλητικό, με την ένταση και να κορυφώνεται υποδειγματικά μέχρι την τελική έκρηξη. Για όσους περιμένουν μια ακόμη ταινία της DC Comics, να δουν υπερήρωες, χαρακτηριστικές φιγούρες από τη χάρτινη Γκόθαμ Σίτι και ότι περιλαμβάνει το γνωστό μενού, είναι γελασμένοι. Εδώ έχουμε έναν Joker μέσα από ένα κοινωνικό πρίσμα, που προσφέρει ένα τρυφερό και συνάμα τρομακτικό πορτρέτο, το οποίο παίρνει ο Χοακίν Φίνιξ και το απογειώνει, το στέλνει σε άλλο επίπεδο, καταφέρνοντας μόνο με την ερμηνεία του να κρατήσει τον θεατή ακόμη κι αυτόν που διαφωνεί με τα μηνύματα που εκπέμπει η ταινία.

Δίχως υπερβολή ο Φίνιξ δεν είναι ακόμη ένας υπέροχος κινηματογραφικός τρελός, κάτι που ως γνωστόν «πουλάει» στο σινεμά. Είναι ένας τραγικός χαρακτήρας, βγαλμένος από τον χειρότερο εφιάλτη, αυτόν που προσεγγίζει την πραγματικότητα, δημιουργώντας τραύματα, δύσκολα επουλώσιμα. Παίζει με όλα τα σημεία του προσώπου, η ματιά του απόλυτα συγχρονισμένη με την κάμερα, που του δίνει την ευκαιρία και να αυτοσχεδιάσει. Αλλά δεν αρκείται σε αυτό, αφού προχωρά την ερμηνεία του στο σώμα, τα νεύρα και τους μύες του, την κίνηση, ακόμη και με την αύρα που αποπνέει στις θλιμμένες στιγμές του.

Όπως πρέπει για έναν κλόουν, αλλά και ένα ψυχωτικό. Τον Άρθουρ-Τζόκερ, που δουλειά του είναι να κάνει τους άλλους να γελούν, γράφει σκετσάκια, φροντίζει την άρρωστη μητέρα του, αναζητά συνεχώς τον πατέρα που δεν γνώρισε ποτέ και γελάει συνεχώς. Η αδυναμία του να ενταχθεί σε ένα εχθρικό περιβάλλον επιδεινώνεται από το χλευασμό των άλλων και τους ξυλοδαρμούς. Πάντα μόνος στο πλήθος, ο Άρθουρ έρχεται αντιμέτωπος με μια απάνθρωπη κοινωνία, που σταδιακά τον οδηγεί στον όλεθρο. Ναι, σε πολλά θυμίζει τον «Ταξιτζή» του Σκορτσέζε, αλλά ο Τοντ έχει το ταλέντο να ανανεώσει το μύθο και κυρίως το επιμύθιο.

Σε μια εχθρική Γκόθαμ, ο Άρθουρ φοράει δυο μάσκες, μια εύκολη που τη βάφει ο ίδιος στο πρόσωπό του και μια δύσκολη, που δεν ξεκολλά από το δέρμα του, στην προσπάθειά του να αντέξει αυτόν τον κόσμο.

Ένα δημιούργημα μιας κοινωνίας που υποβιβάζει τους μη προνομιούχους, αντιμετωπίζοντάς τους σαν σκουπίδια και παράλληλα βάζει ταμπέλες σε όσους δεν μπορεί να κατατάξει στα βολικά πλαίσια που έχει φτιάξει.

Ο Τοντ Φίλιπς, εστιάζοντας πάνω στον Άρθουρ, του «χαρίζει» ένα υστερικό χαμόγελο, που οφείλεται στα δύσκολα παιδικά του χρόνια, στους δαίμονες που τον ακολουθούν συνεχώς. Κάνοντας ένα φιλμ, με πολιτική σκέψη και ταξικό χαρακτήρα, φτάνει στα άκρα τον αντιήρωά του, μια προσωπικότητα που απειλεί την ευδαιμονία της αστικής τάξης, ως αποτέλεσμα της δικής της αλαζονείας, δημιουργώντας ένα σύμβολο, ένα δημιούργημα ουσιαστικά του σύγχρονου κόσμου, μιας σκληρής κοινωνίας, ενός αδηφάγου καταναλωτισμού. Ένα σύμβολο ως προειδοποίηση για το ζοφερό μέλλον, που μπορεί να διχάσει, αλλά η ταινία, χωρίς να το φωνάζει, αφήνει να εννοηθεί ότι κάποιες φορές οι άνθρωποι πρέπει να κάνουν τις επιλογές τους, ακόμη και αν είναι επώδυνες. Η ζωή δεν είναι πάντα μικροί και μεγάλοι συμβιβασμοί.

Ιδιοφυής είναι ο τρόπος παρουσίασης της κοινωνίας, μέσα από μία δημοφιλή εκπομπή (talk show) που παρουσιάζει ο εξαιρετικός – επιτέλους – Ρόμπερτ Ντε Νίρο. Μια κοινωνία αδιάφορη για ότι συμβαίνει δίπλα, έτοιμη να κατασπαράξει τον πιο αδύναμο, συγκαταβατική σε όλα τα καθημερινά και αποτρόπαια που επιτάσσουν οι ταγοί της. Ταυτόχρονα η δημιουργική φωτογραφία του Λόρενς Σερ αναδεικνύει την ισχύ του σκοταδιού στην κοινωνία, αλλά και της τσακισμένης ψυχής του Άρθουρ, ακόμη και μέσα από τις αναπάντεχες πλούσιες δέσμες φωτός, ταιριαστές με τις απατηλές στιγμές ευδαιμονίας, που προετοιμάζουν το έδαφος για την καταστροφή.

ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ.. Πάντα μόνος ανάμεσα στο πλήθος, ο Άρθουρ Φλεκ αναζητά να συνδεθεί. Καθώς περιφέρεται στην εχθρική Γκόθαμ, ο Άρθουρ φοράει δύο μάσκες. Τη μία τη βάφει ο ίδιος στο πρόσωπο του κάθε πρωί που δουλεύει ως κλόουν. Τη δεύτερη δεν μπορεί να τη βγάλει ποτέ. Είναι η μεταμφίεση που κρύβει τη μάταιη προσπάθεια του να γίνει μέρος του κόσμου γύρω του και όχι απλώς ένας καταπατημένος άντρας. Ορφανός από πατέρα, ο Άρθουρ έχει μία αδύναμη μητέρα, που τον φωνάζει Happy, το παρατσούκλι που του καλλιεργεί ένα μόνιμο, σπασμωδικό χαμόγελο για να κρύψει τον πόνο μέσα του. Αλλά, κάθε φορά που τον περιγελούν, αυτός ο κοινωνικά απόβλητος άντρας εκτροχιάζεται ακόμα περισσότερο.