Φαντάσματα της Φιλοξενίας

Αρχίζει την Παρασκευή 16 Ιανουαρίου 2015, από τις 7 το απόγευμα μέχρι τις 9 το βράδυ και συνεχίζεται το Σάββατο από τις 10 το πρωί μέχρι τις 8 το βράδυ στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, το διήμερο διεθνές συνέδριο Φιλοσοφίας με τίτλο «Φαντάσματα της Φιλοξενίας».

Το συνέδριο, το οποίο οργανώνεται από το Ινστιτούτο Γκαίτε της Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και υπό την αιγίδα της Αυστριακής Πρεσβείας στην Αθήνα, θα πραγματοποιηθεί στην Αίθουσα Συνεδρίων, στον 1ον όροφο του Πανεπιστημίου, στη Θεσσαλονίκη.
Η είσοδος στο κοινό θα είναι ελεύθερη, ενώ γλώσσες εργασίας θα είναι τα ελληνικά και τα γερμανικά με διερμηνεία.

Αναφερόμενοι στο θέμα του συνεδρίου, οι διοργανωτές επισημαίνουν τα εξής:

«Μία από τις απόψεις πάνω στην έρευνα του φαινομένου της »ανταλλαγής« ανάγεται στην θέση ότι μία σχέση συναλλαγής δεν είναι δυνατόν να γίνει κατανοητή μέσω μιας αυτοστοχαστικής περιγραφής. Αν λάβουμε υπόψη τη χιασματική σχέση της έννοιας της ανταλλαγής με την έννοια του δώρου ή της προσφοράς μας δίδεται η ευκαιρία ενός ανοίγματος προς άλλες κατευθύνσεις, με δυνατότητα την προοπτική σχηματισμού μιας διαφορετικής κοινωνικής δόμησης. Είτε μέσα από τη σημασιολογική αναλογία της έννοιας του χρήματος είτε μέσα από το φαινόμενο της θυσίας σαν σημείο ανταλλαγής μεταξύ ανθρώπων και θεών, η αμοιβαιότητα μεταξύ των ‚δώρων’ παραμένει σαν ταξινομική δύναμη και ως δομική ενέργεια αυτών.

Μεταξύ των στοιχείων που συνιστούν ένα συμβάν, το οποίο ονομάζεται Δώρο – συγκαταλέγονται τα κριτήρια – που είναι ίσως τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του, δηλ.: α) ότι από μία άποψη, ό,τι λέγεται δώρο δεν κατατάσσεται μέσα στην σκέψη του υπολογισμού, του προ-υπολογισμού, της αντίληψης μιας κυκλορυθμικής οικονομίας και β) ότι από την άλλη πλευρά δεν αντιστοιχεί σε κάτι συγκεκριμένο, δεν είναι δηλαδή ένα αντικείμενο συναλλαγής ή κάτι ανταλλάξιμο. Η σχέση του Ξένου με την Φιλία προϋποθέτει – όχι μόνο ετυμολογικά - την ύπαρξη της Φιλοξενίας. Μέσα από την τομή αυτής της παρέκβασης γίνεται εμφανής η παρέμβαση του Ξένου. Μια σχέση βασισμένη πάνω σε αυτήν την στιγμή παρέμβασης, χαρακτηρίζεται από τον Ντεριντά ως »(η) παραχώρηση στον ʼλλον του δικαιώματος να είναι, να υπάρχει σαν ʼλλος«.

Σε συνειρμό με την έννοια αυτή, παρουσιάζεται το συμβάν/Ereignis σαν ένα συνώνυμο του φαινομένου που συνήθως λέγεται »εμπειρία«. ‚Εμπειρία’ με την έννοια του ανοίγματος ενός χώρου, του οποίου οι διαστάσεις δεν είναι γνωστές εκ των προτέρων και η επέκτασή του συμβαίνει ανάλογα και σύμφωνα με το βήμα του καθενός ή της καθεμιάς. Εδώ, πρόκειται πάντα (όταν μιλάμε περί εμπειρίας) για την εμπειρία του ʼλλου. Αυτή η μορφή της εμπειρίας θέτει το Δώρο χωρίς Αντί/δωρο, χωρίς Ανταλλαγή ή την επιστροφή του δικαιώματος οικειοποίησης: ως προϋπόθεση, την προϋπόθεση του ρίσκου.

Με αφετηρία την εννοιολογική συνεπώς συγγένεια μεταξύ του Ξένου και της Ξενίας, του Ξένου και της Φιλοξενίας, μέσα από την συνθήκη των λέξεων, δηλαδή μέσα από την φιλοξενία απευθύνεται το σημείο αυτό του λόγου στη νομαδική πλευρά της γλώσσας. Απευθύνεται στη μεταφορική έννοια, στη μεταφορά σαν μητρική γλώσσα. Η αναφορά στη γλώσσα του φιλοξενουμένου, του επισκέπτη, του ξένου, η χρησιμοποίηση της γλώσσας του ʼλλου αποδεικνύεται σ᾽αυτό το σημείο σαν βασικό στοιχείο κατανόησης του τί σημαίνει »δυνατότητα της δικαιοσύνης«. Αίτημα που απευθύνεται, μάλλον, στο »Αδύνατο« της πραγματοποίησης της έννοιας »δικαιοσύνη«. Το ερώτημα λοιπόν που αναδύεται μέσα από τον κόμβο των εννοιών Δικαιοσύνη, Δώρο και Γλώσσα είναι: Τι/Ποιό είδος ελευθερίας εκφράζεται μέσα από αυτές τις λέξεις;

Τα δύσβατα και δίχως τέλος αυτά ερωτήματα που αποτελούν σημεία αναφοράς της σύγχρονης τέχνης, συναντάμε στις πολυδιάστατες μορφές των εκθεμάτων της έκθεσης «Αγορά & Δώρον – Φαντάσματα της φιλοξενίας». Ανταλλαγή, συναλλαγή, μετα/μόρφωση, διαλογικότητα καθώς επίσης το ‚διδόμενο’ σαν ένα μη καθορίσημο στοιχείο στα εικαστικά έργα οδηγούν στην αντιμετώπισή τους, απαιτούν μια νέα επεξεργασία των εννοιών αυτών και περαιτέρω τη διεργασία των σημείων αναφοράς σε κοινωνικό επίπεδο.»