Events στο goTHESS
Στο πλαίσιο του Συνεδρίου, την Παρασκευή 1η Νοεμβρίου, στις 18:30, θα πραγματοποιηθεί Ελληνογαλλική Συζήτηση με θέμα: «Σημειωτική κριτική του λαϊκισμού», στο ΚΕ.Δ.Ε.Α, σε συνεργασία με το Α.Π.Θ.
Ομιλητής θα είναι ο Eric Landowski.
Από την αρχαιότητα η Ευρώπη δεν είναι απλώς ένας τόπος αλλά κυρίως μια ιδέα, ένας μύθος, ένα είδος φαντασίας, ένα σημείο. Έχοντας για αιώνες συλληφθεί και αναπαρασταθεί με ποικίλους τρόπους από φιλοσόφους, πολιτικούς, καλλιτέχνες και ταξιδιώτες, και γενέθλιος χώρος των πιο ριζοσπαστικών μορφών ιδιομορφισμού και οικουμενισμού, εξαιρετισμού και κοσμοπολιτισμού, η Ευρώπη έχει βιώσει κάθε λογής κατακερματισμούς, ηγεμονικούς επεκτατισμούς, ανταγωνισμούς και συγκρούσεις, όπως επίσης και τ ο επίμονα επανερχόμενο ζήτημα της ταυτότητάς της. Πολλοί υποδέχθηκαν τη διαδικασία Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ως ένα σημείο καμπής στην ταραχώδη ιστορία της Ευρώπης, που προσέφερε ένα παγκοσμίως μοναδικό πείραμα διεθνικής διακυβέρνησης και συνεργασίας.
Παρ’ όλα αυτά, τα Ευρωπαϊκά αφηγήματα συμφιλίωσης, αλληλεγγύης και ‘ενότητας στη διαφορά’ αποδείχθηκαν ανεπαρκή και αμφιλεγόμενα. Αμφισβητήθηκαν τόσο εκτός Ευρώπης, από γεωπολιτικά οράματα σαν του Παγκόσμιου Νότου, όσο και εντός Ευρώπης, ειδικά κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης της ευρωζώνης, του Brexit και της μετανάστευσης. Το κύμα ανελευθερισμού, λαϊκισμού, εθνικισμού και νατιβισμού που σάρωσε ακολούθως την Ευρωπαϊκή ήπειρο, έχει καταστήσει την επιβίωσή τους ολοένα και πιο αβέβαιη. Από το ξεκίνημά τους το 1979, τα Διεθνή Συνέδρια της Ελληνικής Σημειωτικής Εταιρείας εστιάζουν σε θέματα άμεσα συνδεδεμένα με τα ζητήματα και τις προκλήσεις της εκάστοτε συγκυρίας.
Συνεχίζοντας αυτήν την παράδοση, το συγκεκριμένο Συνέδριο επιδιώκει να επανεπιβεβαιώσει τη σημασία της σημειωτικής ως αναλυτικο-κριτικής προσέγγισης των κοινωνικο-πολιτισμικών φαινομένων και να ενθαρρύνει τη διερεύνηση και κατανόηση του σημειωτικού έργου και των συμβολικών πρακτικών που εμπλέκονται τόσο στην οικοδόμηση όσο και στη σημερινή αποικοδόμηση της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Εάν σήμερα η Ευρώπη αγωνιά, το κακό που την κατατρώει δεν είναι ευρωπαϊκό αλλά παγκόσμιο. Λίγες δεκαετίες μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού ιδεώδους, και ενώ η προσήλωση στις αρχές της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, με τη σειρά της φθίνει, ο «λαϊκισμός» απλώνει τα πλοκάμια του παντού. Αδιαφορώντας για την αντιμετώπιση της δυστυχίας του λαού, οι πολιτικές ανακατατάξεις που προκύπτουν έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της ισχύος των κυρίαρχων ομάδων που έχουν συμφέρον από τη διατήρηση ή ακόμη και την επιτάχυνση της καπιταλιστικής ανάπτυξης, η οποία, εκ φύσεως καταστρέφει τις ισορροπίες από τις οποίες εξαρτάται η ζωή στον πλανήτη. Ο Trump και ο Bolsonaro είναι, ίσως, τα δύο χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αυτής της παγκόσμιας συμπαιγνίας μεταξύ του λαϊκισμού, του άγριου καπιταλισμού και της καταστροφής των κοινού μας βίου.
Τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως σύνολο, όσο και σε κάθε κράτος μέλος, εμείς οι Ευρωπαίοι, έχουμε εμπλακεί σε αυτήν την παγκόσμια διαδικασία. Η θριαμβεύουσα ανελεύθερη δημοκρατία των λαϊκιστών που αποτελεί ταυτόχρονα έκφραση και πολιτικό σύμμαχο της απορρύθμισης που έχει επιβληθεί σε όλους τους τομείς από τις δυνάμεις του χρήματος, η υποχώρηση των κλασσικών δημοκρατιών και οι συνέπειές της, η επιταχυνόμενη υποβάθμιση όλων των οικοσυστημάτων, φαίνεται ότι είναι αναπόφευκτα. Σ’ αυτό το σκηνικό, θα παρουσιαστεί μια σημειολογική κριτική στον "λαϊκισμό" ως έναν από τους παράγοντες της παγκόσμιας σύγχρονης κρίσης.
Η ανάλυση θα πραγματοποιηθεί σύμφωνα με το μοντέλο αλληλεπίδρασης που προτείναμε το 2005 (Les interactions risquées, Limoges, Pulim). Στόχος είναι αφενός να εντοπιστούν οι κοινές αρχές διαφόρων λαϊκισμών μιας τυπολογίας πολιτικών συστημάτων (ολοκληρωτισμού, απολυταρχίας, αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, άμεσης δημοκρατίας) όπως αυτή η διάκριση των τεσσάρων αυτών πολιτικών συστημάτων καθιερώθηκε θεωρητικά με βάση την ουσία και τις αλληλεπιδράσεις τους, και αφετέρου, να ληφθεί υπόψη η ιδιαιτερότητα των στρατηγικών υλοποίησης στις οποίες φαίνεται να κατέχει μεγάλο μέρος η εύνοια των εν λόγω κινήσεων (ρητορική άμεσης συν-παρουσίας και «ομιλίας του λαού», διέγερση των «θλιβερών παθών» (J. Fontanille) όπως ο εγωισμός ή ο φθόνος, η προσφυγή σε ενστικτώδεις παρορμήσεις όπως το ρατσιστικό μίσος).
Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων ΚΕ.Δ.Ε.Α
3ης Σεπτεμβρίου, Πανεπιστημιούπολη
Τηλ. 2310 994013
