Δημόσια Μηχανικά Ρολόγια στην Ελλάδα

Έκθεση φωτογραφιών από τα δημόσια ρολόγια του Ελλαδικού χώρου, εγκαινιάζεται την Παρασκευή 24 Απριλίου, στο βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας, στη Θεσσαλονίκη.

Θα συναντηθούμε στον... «πύργο του ρολογιού». Ο τόπος ήταν -κι ίσως παραμένει- κοινός. Για το σύνολο σχεδόν των ελληνικών πόλεων και κωμοπόλεων, για το σύνολο των γενεών από τα μέσα του 18ου αιώνα μέχρι και σήμερα, που οι «πύργοι του ρολογιού» μετατράπηκαν σε μνημεία... Στα Γιαννιτσά της Πέλλα, την Ξάνθη, τη Λειβαδιά, στο Αργοστόλι και το Ρέθυμνο, την Κομοτηνή, τη Ρόδο και τα Τρίκαλα, αλλά και στη Σμύρνη, τη Αδριανούπολη και βεβαίως τη Βενετία, το Παρίσι, την Πράγα κι ολόκληρη την Κεντρική Ευρώπη.

Φαινόμενο των τελευταίων αιώνων, ο δημόσιος χρόνος και η αναγκαιότητα για σαφή και κοινό προσδιορισμό του, απέκτησε σημαντικές επιπτώσεις στον κοινωνικό και οικονομικό βίο.

Τα δημόσια ρολόγια, και κυρίως οι πύργοι ρολογιών, υπήρξαν, επί αιώνες, η κοινή χρονική αναφορά που βαθμονόμησε τις ανθρώπινες δραστηριότητες και, ως συνέπεια, μετέβαλε την αντίληψη για τη ροή των γεγονότων και τη διάρθρωση της καθημερινότητας.

«Δημόσια μηχανικά ρολόγια στην Ελλάδα 15ος-20ος αιώνας» τιτλοφορείται η έκθεση φωτογραφιών από τα δημόσια ρολόγια του Ελλαδικού χώρου, που εγκαινιάζεται την ερχόμενη Παρασκευή, 24 Απριλίου, στο βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας, στη Θεσσαλονίκη.

Τα πρώτα δημόσια μηχανικά ρολόγια εμφανίστηκαν τον 15ο αιώνα στην ενετοκρατούμενη νησιωτική Ελλάδα, στο Ρέθυμνο, την Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο, την Κεφαλλονιά, την Πρέβεζα κ.ά. και σταδιακά επεκτάθηκαν σε ολόκληρη την οθωμανική -τότε- Ελλάδα.

Στα μέσα του 18ου αιώνα, δημόσια μηχανικά ρολόγια υπήρχαν σε σχεδόν όλες τις πλατείες των μεγάλων πόλεων, αλλά και σε κωμοπόλεις και σε χωριά, ενώ αρκετοί Έλληνες μυήθηκαν στην κατασκευή τους και έγιναν εξαιρετικοί τεχνίτες μηχανισμών ρολογιών, που στη συνέχεια «ντύθηκαν» σε εντυπωσιακούς πέτρινους πύργους.

Τον 19ο και τον 20ό αιώνα, κάθε μεγάλη πόλη είχε το δικό της ρολόι - σύμβολο της κεντρικής πλατείας, ωστόσο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο παροπλίστηκαν, καθώς οι αρχές δεν μπορούσαν να τα συντηρήσουν και μετά το 1980, σε όσα παρέμειναν, οι μηχανισμοί τους έγιναν πλέον ηλεκτρονικοί.

Η έκθεση παρουσιάστηκε πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2014 στο Ίδρυμα Μεσογειακών Σπουδών και, με τη χρήση φωτογραφιών δημόσιων ρολογιών και μηχανισμών τους, παρουσιάζει ιστορικά, τεχνολογικά, κοινωνικά και χωροτακτικά ζητήματα, σχετιζόμενα με τον δημόσιο χρόνο στην Ελλάδα.

Η έκθεση «Δημόσια Ρολόγια στην Ελλάδα 15ος - 20ος αιώνας» είναι μέρος των αποτελεσμάτων του προγράμματος ΚΡΗΠΙΣ - ΕΛΙΣΤΟΚΑΙΝΟ του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών/Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας.

Οι επιμελητές Ανδρέας Λυμπεράτος (Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου) και Δημήτρης Χαριτάτος (Μεταδιδακτορικός Ερευνητής του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών), με στοιχεία που συνέλεξαν από όλον τον ελλαδικό χώρο, παρουσιάζουν πτυχές του φαινομένου της δημόσιας ωροδοσίας.

Η έκθεση θα διαρκέσει έως το Σάββατο 16 Μαΐου 2015 και θα είναι ανοιχτή, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο, από 10:00-15:00 και Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή, από 10:00-21:00.