Για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης που χάθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης

Εκδήλωση μνήμης για τους περίπου πενήντα χιλιάδες Εβραίους της Θεσσαλονίκης που χάθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο διοργανώνουν Τμήματα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από κοινού με φορείς της πόλης, με αφορμή την επέτειο απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τα ναζιστικά στρατεύματα.

Η εκδήλωση, με τίτλο «Μέγιστη απουσία, ένοχη σιωπή, σιωπηλή συγγνώμη», θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή, 3 Νοεμβρίου 2019. Διοργανώνεται από τα Τμήματα Θεάτρου και Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, τα Τμήματα Αρχιτεκτόνων και Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, το Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών και το Εργαστήριο Μελέτης του Πολιτισμού, των Συνόρων και του Κοινωνικού Φύλου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (ΠΑΜΑΚ), το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ), το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (ΦΚΘ), τον Μητροπολιτικό Οργανισμό Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (ΜΟΜus) και το Άτυπο Στούντιο νεοΠοιητικής.

Η εκδήλωση περιλαμβάνει πορεία (performative), η οποία θα ξεκινήσει στις 11:30 από τη συμβολή των οδών Ίωνος Δραγούμη και Λεωφόρου Νίκης, ανάγνωση κειμένου και ποιημάτων καθώς και τραγούδια.


* Για τη φωτογραφία του άρθρου:
Στις 8 Ιουλίου 1942 ο διοικητής της Βέρμαχτ στη Θεσσαλονίκη έδωσε εντολή να παρουσιαστούν όλοι οι άρρενες Εβραίοι ηλικίας 18 έως 45 με το πρόσχημα της καταγραφής. Το Σάββατο 11 Ιουλίου 1942, συγκεντρώθηκαν 9.000 Εβραίοι στην Πλατεία Ελευθερίας από τις 8:00 η ώρα το πρωί για να δηλώσουν τα ονόματά τους. Οι συγκεντρωμένοι στην Πλατεία Ελευθερίας ήταν περιστοιχισμένοι από ένοπλους στρατιώτες, οι οποίοι τους άφησαν για ώρες όρθιους στον ήλιο, χτυπώντας τους ή εξαναγκάζοντάς τους σε σωματικές ασκήσεις - ανάμεσά τους και πολλούς αναπήρους πολέμου. 

Συγκλονίζει η μαρτυρία του Γιομτώβ Γιακοέλ, ο οποίος ήταν εξέχον μέλος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και για 20 χρόνια νομικός της σύμβουλος:

“Τας πρώτας ημέρας του Ιουλίου του 1942 εδημοσιεύθη εις τας εφημερίδας της Θεσσαλονίκης επίσημος ανακοίνωσις της Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησεως Θεσσαλονίκης-Αιγαίου. Δι’ αυτής προσεκαλούντο άπαντες οι Ισραηλίται άρρενες, ηλικίας 18-45 ετών όπως παρουσιασθούν εις την πλατείαν Ελευθερίας την πρωίαν του Σαββάτου 12 Ιουλίου, ώρα 3ην πρωινήν, επί απειλή αυστηρών ποινών. Οι γερμανοί χωροφύλακες της Στρατονομίας (FG) χύνουν τα μπουλντώκ εναντίον ορισμένων Ισραηλιτών…Αλλους Ισραηλίτας οι οποίοι, κουρασθέντες από πολλών ωρών αναμονήν, εκάθησαν κατα γής, οι ανθρωποι της Γκεστάπο δερνουν μέχρις αιματώσεως. Εις άλλους Ισραηλίτας επιβάλλεται η υποχρέωσης συνεχούς και επι ώρας ακαταπαύστως εκτελέσεως γυμναστικών ασκήσεων κοπιωδών επ’ απειλή ξυλοδαρμού. Τέλος άλλαι ομάδες Γερμανών υποχρεώνουν Ισραηλίτας εις εκτέλεσιν εξευτελιστικών κινήσεων (τούμπες) υπό όμματα των χριστιανών περίεργων και θεατών. Προς συμπλήρωση δε του θεάματος λαμβάνονται και φωτογραφίαι της συγκεντρώσεως εκ μέρους Γερμανών και φωτορεπόρτερ αι οποίαι αμέσως την επομένην παρετίθεντο εις τον ελληνικόν τύπον με χαρακτηριστικάς, εις βάρος των Ισραηλίτων, περιγραφές. Είναι άξιο παρατηρήσεως το γεγονός οτι εις την περιπέτειαν αυτήν της ομαδικής καταγραφής και εξαναγκαστικής συγκεντρώσεως προς εργασία 8000 – 9000 Ισραηλιτών Ελλήνων πολιτών, ουδεμία εξεδηλώθη αντίδρασης ούτε της χριστιανικής κοινωνίας, ούτε των κρατικών και τοπικών αρχών”.