Ορυκτά και πετρώματα στο Αιγαίο: μια διαχρονική σχέση με την εξέλιξη του πολιτισμού

Το Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης (ΑΜΦΙΘ) διοργανώνει την πρώτη εκλαϊκευμένη ομιλία του Αναπληρωτή Καθηγητή του Τομέα Ορυκτολογίας-Πετρολογίας-Κοιτασματολογίας του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ Βασίλη Μέλφου με θέμα: «Ορυκτά και πετρώματα στο Αιγαίο: μια διαχρονική σχέση με την εξέλιξη του πολιτισμού», η οποία θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2019 και ώρα 19:00, στον νέο χώρο του Μουσείου στο λιμάνι (Προβλήτα Α΄).

Η εκδήλωση πραγματοποιείται στο πλαίσιο της Έκθεσης που παρουσιάζεται στο ΑΜΦΙΘ με θέμα «Τα Ορυκτά και ο Άνθρωπος».

Λίγα λόγια για το θέμα της ομιλίας

Η Ελλάδα έχει μία εξαιρετική γεωλογική ιστορία που έχει προκαλέσει το σχηματισμό σημαντικών πετρωμάτων και ορυκτών. Στο Αιγαίο αναπτύχθηκε ένα πλήθος πολιτισμών από τα Προϊστορικά χρόνια και από τότε η θάλασσα δεν έμεινε στιγμή αταξίδευτη και οι άνθρωποι αναζήτησαν στα νησιά και στα παράλια πρώτες ύλες μετατρέποντας τους υδάτινους δρόμους σε διαύλους επικοινωνίας, εμπορικών συναλλαγών και γνώσης. Τα προϊστορικά εργαλεία από οψιδιανό (οψιανός) της Μήλου, οι ηφαιστειακές μυλόπτερες των Κυκλάδων, οι γαίες και χρωστικές ύλες, τα ολόλευκα μάρμαρα και οι ποικιλόχρωμοι διακοσμητικοί λίθοι και τα μέταλλα του Λαυρίου και της Μακεδονίας έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εδραίωση και ανάπτυξη του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού, αλλά και διαχρονικά σε πολλά στάδια της ιστορίας αυτού του τόπου. Κατά τον 19ο αι. ο «πυρετός» των μετάλλων και των βιομηχανικών ορυκτών, ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου, έδωσε σημαντική ώθηση στην οικονομία του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους. Η εξορυκτική βιομηχανία συμβάλλει σημαντικά στην περιφερειακή ανάπτυξη σήμερα, ενώ οι περίπλοκες γεωλογικές διεργασίες στο Ηφαιστειακό Τόξο του Νότιου Αιγαίου, που αποτελεί μοναδικό παγκόσμιο φυσικό γεωλογικό εργαστήριο, δημιουργούν τις ορυκτές πρώτες ύλες του μέλλοντος.

Ο Βασίλης Μέλφος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ. Τα ερευνητικά του αντικείμενα σχετίζονται με τα κοιτάσματα ευγενών, κρίσιμων και σπάνιων μετάλλων στον ελληνικό χώρο. Ασχολείται, επίσης, με τη μελέτη αρχαίων λατομείων και με την προέλευση πρώτων υλών που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή λίθινων αντικείμενων από τη Νεολιθική περίοδο έως και τη σύγχρονη εποχή.

Τα τελευταία χρόνια κάνει μία προσπάθεια για να φέρει το κοινό πιο κοντά στον μαγικό κόσμο των Ορυκτών και των Πετρωμάτων. Έχει συγγράψει περισσότερες από 140 επιστημονικές εργασίες σε διεθνή περιοδικά, καθώς και σε πρακτικά εθνικών και διεθνών συνεδρίων, και ένα βιβλίο με θέμα τα αρχαία λατομεία του Πράσινου Θεσσαλικού Λίθου στη Χασάμπαλη Λάρισας. Έχει δώσει πλήθος διαλέξεων για το ευρύ κοινό και τον Νοέμβριο του 2018 διοργάνωσε συναυλία κλασικής μουσικής με τίτλο «Η Αρμονία των Ήχων και των Λίθων». Πραγματοποιεί, επίσης, ξεναγήσεις τόσο σε αρχαία λατομεία, όσο και στη Θεσσαλονίκη με ειδικά θέματα, όπως οι διακοσμητικοί λίθοι στα μνημεία της πόλης. Πρόσφατα βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών μαζί με τον συνεργάτη του Παναγιώτη Βουδούρη, με το βραβείο της Τάξεως των Θετικών Επιστημών έτους 2018 για την πρωτότυπη εργασία τους «Η μεταλλογένεση του Καινοζωικού στην Ελλάδα και η δυνατότητα για αναζήτηση πολύτιμων, κρίσιμων και σπανίων μετάλλων».


Η είσοδος στην εκδήλωση είναι ελεύθερη για το κοινό.