Μετρήσεις στα όρια του ηλιακού συστήματος & στο διαστρικό χώρο από τις αποστολές Voyager και Cassini

Ο κύκλος διαδικτυακών σεμιναρίων του Ομίλου Φίλων Αστρονομίας Θεσσαλονίκης παρουσιάζει το σεμινάριο «Μετρήσεις στα όρια του ηλιακού συστήματος & στο διαστρικό χώρο από τις αποστολές Voyager και Cassini», την Τετάρτη 17 Μαρτίου στις 20:00.

Προσκεκλημένος ομιλητής θα είναι ο Δρ. Κωνσταντίνος Διαλυνάς, Ερευνητικός Συνεργάτης στο Γραφείο Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας (Ακαδημία Αθηνών).
Περίληψη:

Η ανώτερη ατμόσφαιρα του Ήλιου μας δεν είναι στατική, αλλά διαστέλλεται με τη μορφή ενός μαγνητισμένου ρευστού που αποτελείται κυρίως από πρωτόνια και ηλεκτρόνια, γνωστό και ως «πλάσμα», το οποίο ταξιδεύει με ταχύτητες από 400 έως και 800 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο και ονομάζεται «ηλιακός άνεμος» (Solar Wind).

Η εκτόνωση του ηλιακού ανέμου διαμορφώνει μια μεγάλη «σφαίρα-φυσαλίδα» που ονομάζουμε «Ηλιόσφαιρα» (ή διαφορετικά ηλιακή αστρόσφαιρα) και συνιστά μια εκτεταμένη περιοχή στην οποία κυριαρχεί το αποτύπωμα της ηλιακής δραστηριότητας.
Αυτή η φυσαλίδα περιλαμβάνει το ηλιακό μας σύστημα και τους αστεροειδείς, ενώ εκτείνεται πέρα από αυτό, σε αποστάσεις μεγαλύτερες κατά τουλάχιστον 120 φορές την απόσταση Γης-Ηλίου (1 Αστρονομική Μονάδα -AU- είναι περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα).

Η ροή του ηλιακού ανέμου στο διαπλανητικό χώρο συνεχίζεται με υπερηχητικές ταχύτητες έως τη στιγμή που συναντά το κρουστικό κύμα παύσης (Termination Shock), όπου ο ηλιακός άνεμος επιβραδύνεται σημαντικά, ενώ το ηλιακό πλάσμα «συμπιέζεται» και «θερμαίνεται».

Το κρουστικό κύμα παύσης σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια περιοχή που ονομάζουμε ηλιοθήκη (Heliosheath) η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια δεξαμενή που περιλαμβάνει ένα μείγμα από ηλεκτρόνια και ιόντα, ουδέτερα (αφόρτιστα) άτομα αλλά και πεδία.

Η ηλιοθήκη οριοθετείται εξωτερικά από την ηλιόπαυση (Heliopause), πάνω στην οποία προσπίπτει και περιτυλίγεται το μεσοαστρικό πλάσμα και το μεσοαστρικό μαγνητικό πεδίο, σχηματίζοντας τη διεπαφή μεταξύ του ηλιακού πλάσματος και του Γαλαξία.

Στη διαδικτυακή μας συζήτηση θα επικεντρωθούμε στον τρόπο με τον οποίο οι επιτόπιες παρατηρήσεις από τις αποστολές Voyager 1 και 2, συνδυασμένες με τις μετρήσεις Ενεργητικών Ουδέτερων Ατόμων (ΕΝΑ) από την αποστολή Cassini (που βρισκόταν σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη Κρόνο έως τις 15 Σεπ. 2017) έχουν επαναπροσδιορίσει σημαντικά τη γνώση μας σχετικά με τη δομή και την αλληλεπίδραση της ηλιόσφαιρας με το μεσοαστρικό αέριο, δίνοντας νέα ώθηση για την εξαγωγή θεωριών και συμπερασμάτων, καταρρίπτοντας προηγούμενες επιστημονικές αντιλήψεις δεκαετιών.