Thessaloniki Design Week

Το πρώτο και μοναδικό Design Week στην Ελλάδα επιστρέφει στις αρχές του καλοκαιριού στη Θεσσαλονίκη με κεντρική του θεματική τις ποικίλες εκφάνσεις του design που υπηρετούν τη γαστρονομία.

Το πρόγραμμα του ThessDW 2023 περιλαμβάνει πολλές και ποικίλες δράσεις και εκδηλώσεις, όπως διαγωνισμούς και εκθέσεις, ομιλίες και παρουσιάσεις, θεματικές ξεναγήσεις και διαδρομές, εργαστήρια και Β2Β συναντήσεις, απονομή βραβείων κ.ά. Αρκετά από αυτά πρόκειται να φιλοξενηθούν σε εγκαταστάσεις και υποδομές στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης (Προβλήτας 1), που θα αποτελεί τον κύριο πόλο ανάπτυξης της διοργάνωσης. Ωστόσο, γεγονότα στο πλαίσιο του ThessDW 2023 θα συμβούν και σε άλλους χώρους της πόλης, δημόσιους ή ιδιωτικούς, εσωτερικούς ή υπαίθριους, όπως σε μουσεία και πολιτιστικές υποδομές, σε στούντιο και δημιουργικά γραφεία, σε επιχειρήσεις και καταστήματα εστίασης, σε κομβικά σημεία του αστικού ιστού.

Από τις 6 έως τις 11 Ιουνίου, το ThessDW 2023 φέρνει στο επίκεντρο τη σχέση του design με τη γαστρονομία. Για την καλύτερη προσέγγιση και ανάπτυξη του θέματος, η φετινή διοργάνωση διαρθρώνεται σε τέσσερις μεγάλες θεματικές ενότητες. Αυτές δίνουν -τόσο στο ειδικό όσο και στο ευρύ κοινό- την αφετηρία και την αφορμή για τη συζήτηση, τον διάλογο, τον προβληματισμό, την ενημέρωση και τη διαβούλευση σε μία πληθώρα επιμέρους ζητημάτων.

Σχεδιάζοντας το εστιατόριο του μέλλοντος

Το εστιατόριο είναι το σημείο αναφοράς της γαστρονομίας και το κατεξοχήν κέλυφος παρασκευής και παροχής της τροφής στο ευρύ κοινό. Η έννοια του design στο εστιατόριο αφορά σε κάθε ορατή και αθέατη πλευρά του: από την επιλογή των πρώτων υλών και τη σύνθεση του μενού έως το σερβίρισμα του φαγητού και την απόρριψή του σε δεύτερο χρόνο, από την αρχιτεκτονική του κτηρίου και τη διαμόρφωση των εσωτερικών του χώρων μέχρι την επίπλωση, τον φωτισμό, τα σκεύη, τη διακόσμηση του τραπεζιού και του πιάτου, την ενδυμασία και την εκπαίδευση του προσωπικού, από την οπτική ταυτότητα και επικοινωνία της επιχείρησης που λειτουργεί το εστιατόριο μέχρι τον τρόπο που ο πελάτης βιώνει και απολαμβάνει τη γαστρονομική εμπειρία.

Οι next-generation επισκέπτες του εστιατορίου είναι γνώστες της τεχνολογίας, μόνιμα συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο και επιζητούν πλέον τις ψηφιακές εμπειρίες και υπηρεσίες. Η πανδημία έχει αλλάξει τη συμπεριφορά των καταναλωτών και έχει θέσει νέους κανόνες και πρακτικές στη συνεύρεση, στην κοινωνικοποίηση, στην ασφάλεια και στην υγιεινή. Οι διατροφικές συνήθειες, ανάγκες και τάσεις επίσης μεταβάλλονται, άλλοτε αργά και σταθερά άλλοτε απότομα ή ραγδαία, επηρεάζοντας αναπόφευκτα το περιβάλλον, το κλίμα, τη φύση και τα οικοσυστήματά της.

Πώς ο σχεδιασμός του εστιατορίου ανταποκρίνεται σε αυτές τις αλλαγές και εξελίξεις; Πώς αφουγκράζεται τις μεταμορφώσεις των μελών μιας κοινωνίας και των αναγκών τους; Πώς αφομοιώνει τις σύγχρονες τεχνολογίες, την καινοτομία, την αυτοματοποίηση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό; Πώς συνεισφέρει στην ορθή και βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων, στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και στην απαίτηση για μηδενικά απόβλητα; Πώς, εν τέλει, διαμορφώνεται το μέλλον του εστιατορίου και ποιος είναι ο ρόλος του design σε αυτό;

Έξυπνα και καινοτόμα food concepts

Η τροφή, είτε ως αφηρημένη έννοια είτε ως απτή ουσία που είναι απαραίτητη για τη συντήρηση και ανάπτυξη κάθε έμβιου οργανισμού, είναι συνυφασμένη διαχρονικά με την ανθρώπινη ύπαρξη και πορεία. Σχετίζεται άρρηκτα με καίρια ζητήματα, προβλήματα ή προκλήσεις που απασχολούν τις οργανωμένες κοινωνίες, όπως είναι η επισιτιστική κρίση, η αλόγιστη εκμετάλλευση φυσικών πόρων για την παραγωγή και διανομή της τροφής, η απώλεια και σπατάλη τροφίμων σε ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα. Περιέχει συμβολισμούς και μηνύματα, κινητοποιεί τις αισθήσεις, δημιουργεί συναισθήματα.

Με τη σειρά του, ο κύκλος ζωής της τροφής είναι τεράστιος. Περιλαμβάνει πολλά και σύνθετα στάδια, διεργασίες και διαδικασίες, συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με ένα ευρύ φάσμα -επαγγελματικών, κοινωνικών, οικονομικών, παραγωγικών- δραστηριοτήτων. Η καλλιέργεια, η συγκομιδή, η παραγωγή, η επεξεργασία, η μεταποίηση, η συσκευασία, η μεταφορά, η διανομή, η προώθηση, το μαγείρεμα, η παροχή, η κατανάλωση, η απόρριψη, η ανακύκλωση της τροφής είναι οι κύριοι σταθμοί ενός αέναου ταξιδιού, στο οποίο εμπλέκεται το σύνολο της ανθρωπότητας και του πλανήτη.

Σε αυτό το ταξίδι της τροφής είναι πάντα επίκαιρη η ανάγκη για τη δημιουργία αντικειμένων, προϊόντων, υπηρεσιών, λύσεων, συστημάτων, υποδομών, χώρων, εφαρμογών, με βασικά χαρακτηριστικά τη λειτουργικότητα, την ευχρηστία, την αποτελεσματικότητα, την αισθητική και τεχνική αρτιότητα, την ελκυστικότητα, την πρωτοτυπία και τη βιωσιμότητα. Ο ρόλος του design προς αυτήν την κατεύθυνση είναι καθοριστικός και κρίσιμος, καθώς ευφάνταστες, ευρηματικές, πρωτότυπες και ιδιαίτερες σχεδιαστικές μεθοδολογίες, προσεγγίσεις, επιλύσεις και χειρισμοί μπορούν πράγματι να οδηγήσουν σε έξυπνα και καινοτόμα food concepts.

Επιστροφή στις ρίζες

Μία από τις κυρίαρχες τάσεις των τελευταίων ετών στη διεθνή γαστρονομική σκηνή είναι η επανασύνδεση με τις τοπικές παραδόσεις, με πατροπαράδοτες συνταγές και αρχέγονες μαγειρικές τεχνικές, με αγνά, φρέσκα και υγιεινά υλικά, αγαθά και προϊόντα τοπικής προέλευσης. Η επιστροφή στις γαστρονομικές ρίζες ενδυναμώθηκε από την πανδημία. Ο υποχρεωτικός εγκλεισμός, ο συνεχόμενος περιορισμός, η ανησυχία από το αβέβαιο και το άγνωστο είχαν ως συνέπεια εξαιρετικά επώδυνες στιγμές, σε συναισθηματικό κυρίως επίπεδο. Ήταν αναμενόμενο να αναζητηθούν αισθήματα άνεσης, ασφάλειας, προστασίας και ζεστασιάς σε καταστάσεις γνωστές και οικείες, όπως σε ένα πιάτο φαγητού με απλές, οικογενειακές, αυθεντικές γεύσεις.

Μία επανεκκίνηση βασιζόμενη στις διατροφικές ρίζες εμπεριέχει την εξής πολύ σπουδαία διάσταση: θεωρείται ότι συνεισφέρει στην αντιμετώπιση ορισμένων κομβικών προβλημάτων που απασχολούν τον άνθρωπο και τον κόσμο σήμερα, όπως είναι, για παράδειγμα, η απώλεια της βιοποικιλότητας, η σπατάλη των τροφίμων, η επιβάρυνση του περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή. Σε αυτήν την περίπτωση, προκύπτει ένα ουσιαστικό ερώτημα: μήπως, από εδώ και πέρα, αυτή η γαστρονομική τάση δεν θα πρέπει να είναι μόνο το αποτέλεσμα μιας αυθόρμητης αντίδρασης, όπως συνέβη κατά την πανδημία, αλλά και το αντικείμενο συστηματικού και αναλυτικού σχεδιασμού, εφόσον δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα πιο βιώσιμο μέλλον;

Θεσσαλονίκη Δημιουργική Πόλη Γαστρονομίας

Το 2021 η Θεσσαλονίκη εντάχθηκε στο Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων της UNESCO στο δημιουργικό πεδίο της γαστρονομίας, αποτελώντας την πρώτη και μοναδική μέχρι σήμερα ελληνική πόλη που περιλαμβάνεται στο σημαντικό αυτό παγκόσμιο δίκτυο. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στον ιστότοπο της UNESCO, «η Θεσσαλονίκη αναγνωρίζει ότι η γαστρονομία διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο, μεταξύ άλλων στην αξιοποίηση πολιτιστικών και δημιουργικών αγαθών, στην υποστήριξη της καινοτομίας, στην ενίσχυση της ταυτότητας της πόλης, στο άνοιγμα εξαγωγικών αγορών και στην επέκταση επαγγελματικών δικτύων».

Το ThessDW 2023 επιδιώκει να υποστηρίξει, να ενισχύσει και να αναδείξει περαιτέρω τη διεθνή διάκριση και πιστοποίηση της γαστρονομίας της Θεσσαλονίκης, τη γαστρονομική παράδοση και αξία της πόλης και την αναγνώρισή της ως δημιουργικού γαστρονομικού κέντρου και προορισμού. Ταυτόχρονα, στοχεύει στην προβολή και ενδυνάμωση της αξιόλογης, ακμαίας και ζωντανής δημιουργικής κοινότητας που ζει και δραστηριοποιείται στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή, όχι μόνο στον κλάδο της γαστρονομίας, αλλά γενικότερα στους τομείς του design και της δημιουργικής βιομηχανίας.