Στα τέσσερα επεισόδια, ο Επίκουρος Καθηγητής της Έδρας Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ, Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης, και ο επιστημονικός συνεργάτης της Έδρας, Δρ. Θεοδόσιος Αρ. Κυριακίδης, «διατρέχουν» την ιστορία περίπου τριών χιλιάδων ετών και υπογραμμίζουν την οικονομική, πολιτιστική και πολιτική δραστηριότητα των Ελλήνων του Πόντου.
«Πρόκειται για μια εξαιρετική πρωτοβουλία των συναδέλφων στην Έδρα Ποντιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου μας η οποία αναδεικνύει το υψηλό επίπεδο της δουλειάς τους, τη βαθιά αγάπη που τρέφουν για τα επιστημονικά τους πεδία, αλλά και τις ποικίλες δράσεις εξωστρέφειας του Αριστοτελείου. Η σειρά αυτή των διαλέξεων φωτίζει τη βαρυσήμαντη ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού, προσφέροντας στο κοινό τη δυνατότητα να γνωρίσει πληρέστερα τις πτυχές της», επισημαίνει ο Πρύτανης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Καθηγητής Νικόλαος Γ. Παπαϊωάννου.
Η δημιουργία των τεσσάρων αυτών σύντομων επεισοδίων, με τη στήριξη του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος Ιβάν Σαββίδη και του τηλεοπτικού σταθμού Open Beyond, έχει σκοπό να προσφέρει με απλό και κατανοητό λόγο χρήσιμη και αναγκαία ενημέρωση στο ελληνικό κοινό σχετικά με την ιστορία και τον πολιτισμό του Ελληνισμού του Πόντου.
Η Έδρα Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ, εξωστρεφής από την ίδρυσή της (2017), επιχειρεί και με αυτό τον τρόπο το άνοιγμα στην κοινωνία, συμβάλλοντας στη γνώση της ιστορίας του Ποντιακού Ελληνισμού.
Όσοι/όσες επιθυμούν μπορούν να παρακολουθήσουν τα τέσσερα επεισόδια της σειράς των διαλέξεων-ντοκιμαντέρ στο κανάλι της Έδρας Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ στο Youtube, στους ακόλουθους συνδέσμους αντίστοιχα για κάθε επεισόδιο:
Α΄ Επεισόδιο
Στο πρώτο επεισόδιο της σειράς διαλέξεων-ντοκιμαντέρ της Έδρας Ποντιακών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης οι θεατές έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν για τον αποικισμό της περιοχής από τους Έλληνες και για τις διαδοχικές πολιτικές δυνάμεις που επικράτησαν στην περιοχή, όπως το Βασίλειο του Πόντου και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Επιπλέον, το πρώτο επεισόδιο περιλαμβάνει τη διάδοση του χριστιανισμού στον Πόντο, τα πρώτα μοναστικά κέντρα και το μαρτύριο του Αγίου Ευγενίου, πολιούχου της Τραπεζούντας. Το επεισόδιο κλείνει με πτυχές της ιστορίας του Πόντου στην πρώιμη και μέση βυζαντινή περίοδο (3ος – αρχές 13ου αι.), καθώς και με τη σταδιακή διείσδυση και κυριαρχία του Ισλάμ στην περιοχή.
Β΄ Επεισόδιο
Στο δεύτερο επεισόδιο της σειράς περιγράφονται η ίδρυση της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας (δυναστεία των Μεγάλων Κομνηνών) και οι δυσκολίες που αυτή είχε να αντιμετωπίσει όπως: τη σελτζουκική απειλή, τις αψιμαχίες της ντόπιας αριστοκρατίας, καθώς και τις δυο ναυτικές δυνάμεις της εποχής, τη Γένουα και η Βενετία. Επιπλέον, γίνεται αναφορά στην ανάπτυξη του εμπορίου και της οικονομίας, που οδήγησαν με τη σειρά τους στην ανάπτυξη του πολιτισμού, την άνθηση των Γραμμάτων και των Τεχνών. Στο ίδιο επεισόδιο επισημαίνονται τα σπουδαία εκκλησιαστικά μνημεία, οι εκκλησίες και οι μονές, οι αγώνες των Μεγάλων Κομνηνών για τη διατήρηση της ισχύος τους και η σταδιακή παρακμή τους. Το επεισόδιο κλείνει με την κατάλυση της Αυτοκρατορίας και τις συνέπειές της στον Ελληνισμό του Πόντου.Γ΄ Επεισόδιο
Στο τρίτο επεισόδιο της σειράς περιγράφονται αρχικά τα πρώιμα οθωμανικά χρόνια (1461-16ος αι.) και η περίοδος κυριαρχίας των Ντερεμπέηδων (16ος-17ος αι.). Σημειώνονται, επίσης, ο σημαντικός ρόλος της Αργυρούπολης με τα μεταλλεία αργύρου καθώς και οι μετακινήσεις του ελληνικού στοιχείου προς την τσαρική Ρωσία, ιδιαίτερα μετά από κάθε ρωσοτουρκικό πόλεμο. Στην ύστερη οθωμανική περίοδο τονίζεται η ρεφορμιστική περίοδος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Τανζιμάτ) και οι επιπτώσεις της στους Ρωμιούς και τις κοινότητές τους, όπως η αποκάλυψη των κρυπτοχριστιανών και η πρόοδος του ελληνικού στοιχείου στο εμπόριο και την παιδεία με τη δημιουργία, μεταξύ άλλων εκπαιδευτηρίων, του περιώνυμου Φροντιστηρίου Τραπεζούντας. Επιπροσθέτως, γίνεται αναφορά στη διπλωματική παρουσία των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής με τη δημιουργία ενός δικτύου προξενικών σταθμών. Τέλος, ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην οικονομική ιστορία της περιόδου, τους εμπορικούς δρόμους και τις αλλαγές τους, καθώς και στις ελληνικές αστικές οικογένειες και τις δραστηριότητές τους.Δ΄ Επεισόδιο
Στο τέταρτο και τελευταίο επεισόδιο της σειράς γίνεται αναφορά στην Επανάσταση των Νεοτούρκων, την ανάπτυξη του τουρκικού εθνικισμού καθώς και στους παράγοντες που συνετέλεσαν στη ριζοσπαστικοποίησή του. Ακολούθησαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, η σταδιακή απώλεια εδαφών για την καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι πρώτες διώξεις του ελληνικού στοιχείου και η προετοιμασία των Νεοτούρκων για την εξόντωση του χριστιανικού στοιχείου. Στη συνέχεια αναπτύσσεται το νεοτουρκικό σχέδιο της συστηματικής εκκαθάρισης των Ελλήνων που οδήγησε στη Γενοκτονία τους, και παρουσιάζονται οι πρωταίτιοι αυτών των εγκλημάτων. Ακόμη, τονίζεται η δημιουργία των ανταρτικών σωμάτων και ο αγώνας τους για την προστασία του άμαχου πληθυσμού. Μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο Μουσταφά Κεμάλ ολοκλήρωσε το γενοκτονικό σχέδιο. Το τελευταίο επεισόδιο ολοκληρώνεται με το ενδιαφέρον της Ελλάδας για τους πληθυσμούς που κατέφυγαν στη Ρωσία-ΕΣΣΔ, καθώς και με την αναφορά στην Ανταλλαγή των πληθυσμών, το προσφυγικό ζήτημα και την αποκατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα.Περισσότερες πληροφορίες για την Έδρα Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της: https://www.hist.auth.gr/el/ponticstudies