Μόνιμα άρθρα στο goTHESS
Κινηματογράφος
14/11/2002

Συνέντευξη: Bob Rafelson



Επτά μεγάλου μήκους ταινίες μυθοπλασίας και δύο μικρού μήκους του «ανυπότακτου» Αμερικανού σκηνοθέτη Bob Rafelson, παρουσιάζει φέτος το 43ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Σε συνέντευξη Τύπου που δόθηκε την Πέμπτη 14 Νοεμβρίου, ο διευθυντής του Φεστιβάλ, Μιχάλης Δημόπουλος, αναφερόμενος στον Bob Rafelson δήλωσε: «Είναι τιμή που τον έχουμε εδώ και ως σκηνοθέτη, με αρκετές ταινίες τις οποίες έχουμε στο πρόγραμμα σε αυτό το τιμητικό αφιέρωμα που οργανώσαμε, αλλά και ως μέλος της διεθνούς κριτικής επιτροπής. Ο Bob Rafelson ξεκίνησε ως σκηνοθέτης στον νέο αμερικάνικο κινηματογράφο της δεκαετίας του ’70. Ήταν ανήσυχος, ανυπότακτος, αεικίνητος. Κουβαλάει πάνω του μια εμπειρία πάρα πολύ σημαντική και αυτή την εμπειρία του αουτσάιντερ -κατά κάποιο τρόπο- του αμερικάνικου κινηματογράφου, τουλάχιστον στις αρχές του, θέλουμε εδώ να διερευνήσουμε».

Η σχέση του με τον David Mamet
Μιλώντας για την συνεργασία του με τον David Mamet, ο οποίος έγραψε το σενάριο στην ταινία «Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δυο φορές», ο Bob Rafelson σχολίασε ότι επρόκειτο για το πρώτο του σενάριο.

«Αργά ή γρήγορα θα γινόταν πιο εκρηκτικός και πιο εγωπαθής. Στην πρώτη εμπειρία όμως συνεργαστήκαμε μαζί πάρα πολύ καλά. Έτρεφα ιδιαίτερο σεβασμό γι’ αυτόν. Γνωρίστηκα μαζί του κάπως έτσι: Ήμουν σε μια πτήση από την Νέα Υόρκη για το Λος ʼντζελες. Το αεροπλάνο έκανε μιας ώρας στάση στο Σικάγο. Εκεί αγόρασα μια εφημερίδα, στην οποία διάβασα μια κριτική για το πρώτο θεατρικό έργο του Mamet. Στην κριτική εκείνη είχε και αποσπάσματα των διαλόγων που έγραψε. Όταν έφτασα στο Λος ʼντζελες βρήκα το τηλέφωνό του.

Ωστόσο, όταν έφτασα εγώ στην Καλιφόρνια στο Σικάγο ήταν αργά το βράδυ. Του τηλεφώνησα και τον ξύπνησα. Του μίλησα για το άρθρο που διάβασα. Πολλά χρόνια αργότερα τον είχα υπόψη μου, μόνο αυτόν, για τη συγγραφή του σεναρίου στην ταινία ‘Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δυο φορές’. Μέσω μιας σειράς συμπτώσεων συμπαθήσαμε ο ένας τον άλλο πολύ εύκολα. Σήμερα, αυτός δουλεύει περισσότερο επειδή είναι μάλλον καλύτερος από μένα ή επειδή είναι νεότερος».

Ο Bob Rafelson δηλώνει ότι του αρέσει ο ιταλικός κινηματογράφος και τονίζει ότι μπορεί να εντοπίσει επιρροές από αυτόν σε σχέση με τον σουηδικό ή τον αμερικανικό κινηματογράφο, τουλάχιστον σε ορισμένα του είδη.

«Η κάμερα στα εξωτερικά γυρίσματα του ‘Πέντε εύκολα κομμάτια’ δεν μετακινείται ποτέ. Η πρώτη φορά που άρχισα να σκέφτομαι την στατική κάμερα ήταν το 1955. Η πρώτη μου σχέση με το σινεμά, ήταν ότι μετέφραζα ιαπωνικές ταινίες στα αγγλικά. Λίγο πολύ θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη επίδραση στο κινηματογραφικό μου έργο ήταν ο ξένος κινηματογράφος παρά ο αμερικανικός.

Είχα αρχίσει να βλέπω ‘περίεργες’ ταινίες ήδη από τα 13 μου. Και ο λόγος ήταν επίσης ‘περίεργος’.Υπήρχε ένα σινεμά στη γειτονιά μου, στη Νέα Υόρκη, όπου προβαλλόταν ευρωπαϊκές ταινίες, πολύ περισσότερες από ότι αμερικάνικες. Αυτά στη δεκαετία του ’40 και του ’50, όταν στην Αμερική υπήρχαν κινηματογραφικές αίθουσες που έπαιζαν μόνο ξένες ταινίες. Νομίζω, πάντως, ότι ελληνικές ταινίες δεν έχω δει στις ΗΠΑ».

Για τον Jack Nicholson
Ο Bob Rafelson έχει κάνει πέντε ταινίες με τον Jack Nicholson. Όπως λέει, γνωρίστηκαν σε μια κινηματογραφική λέσχη, στο Λος ʼντζελες, στην οποία συμμετείχαν και κάποιοι συγγραφείς.

«Πηγαίναμε στις ίδιες προβολές, αλλά δεν τον γνώριζα εκείνη την εποχή. Όμως παρατήρησα ότι στη διάρκεια της ταινίας, σε στιγμές που συναρπαζόταν, σηκωνόταν όρθιος και άρχιζε να φωνάζει με τα χέρια στον αέρα σαν τρελός. Κάτι αντίστοιχο έκανα κι εγώ. Μετά την τρίτη ταινία, μου κίνησε την περιέργεια να μάθω ποιος ήταν αυτός που είχε την ίδια αντίδραση με μένα. Ήπιαμε καφέ. Εγώ τότε ήμουν έτοιμος να κάνω την πρώτη μου ταινία, ενώ ο Jack είχε αποσυρθεί από την ηθοποιία γιατί θεωρούσε, εκείνη την εποχή, ότι η καριέρά του δεν είχε μέλλον.

Του ζήτησα να συνεργαστεί μαζί μου, στη συγγραφή της πρώτης μου ταινίας και την παραγωγή. Ο Jack, καθώς κάναμε τις πρόβες, έπαιζε τους ρόλους και πραγματικά συναρπάστηκα από την ικανότητα να ερμηνεύει οτιδήποτε. Όχι μόνο να λέει τις ατάκες και τα λόγια των ηθοποιών, αλλά να κάνει τους ήχους, τα εφέ κλπ. Του είπα: ‘Την επόμενη ταινία μου θα τη γράψω για σένα’. ‘Όχι’, μου είπε, ‘δεν θέλω, έχω τελειώσει ως ηθοποιός, θέλω πια να ασχοληθώ με την παραγωγή.

Ο Jack Nicholson βρίσκεται πάντα μπροστά σε επικίνδυνες επιλογές στην καριέρά του, δουλεύει όμως πάντα με πάθος και είναι πολύ καλός άνθρωπος. Είμαστε φίλοι και βλεπόμαστε. Και μου χρωστάει πολλά χρήματα...».

Μελλοντικά σχέδια
Ο «ανυπότακτος» Αμερικανός σκηνοθέτης, σημειώνει ότι συνήθως κάνει ταινίες κάθε τρία με τέσσερα χρόνια. «Σχεδόν ποτέ δεν έχω κατορθώσει να κάνω μια ταινία πιο γρήγορα. Μόλις τελείωσα δύο ταινίες –η μία μικρού μήκους-. Και οι δύο προβάλλονται στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ως εκ τούτου, για δυο – τρία χρόνια δεν πρόκειται να δουλέψω. Έχω έναν μικρό γιο, τριών ετών, και θέλω να του αφιερώσω περισσότερο χρόνο».

Φιλμ νουάρ
«Δεν θέλω να σοκάρω τον κόσμο, αλλά δεν μου αρέσουν καθόλου τα φιλμ νουάρ. Έχω γίνει γνωστός ως άνθρωπος που σκηνοθετεί τέτοιες ταινίες, αλλά τις ταινίες μου που συνδέονται με το φιλμ νουάρ τις θεωρώ διαφορετικές. Ταυτίζομαι με τον χαρακτήρα που κινείται στην παρανομία. Οι ιστορίες που διαδραματίζονται δεν αφορούν τόσο το έγκλημα, όσο το πάθος και τις σχέσεις μεταξύ των χαρακτήρων», λέει ο Rafelson.

Ο Rafelson δηλώνει ότι τα τελευταία 5 – 6 χρόνια έχει την αίσθηση ότι δίνεται μεγάλη προσοχή στις ταινίες της δεκαετίας του ’70.

«Νομίζω ότι είναι υπερβολικό σε κάποιο βαθμό. Σαφώς με ικανοποιεί και κατά πάσα πιθανότητα γι’ αυτό δέχτηκα την πρόσκληση για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, λόγω αυτής της τάσης. Ο αμερικανικός κινηματογράφος της δεκαετίας του ‘70 είναι ποιοτικότερος σε σχέση με τις ταινίες που γίνονται σήμερα. Θυμάμαι όταν ξεκίνησα να γυρίζω ταινίες, ότι τελικά έστησα μια εταιρεία παραγωγής για να δώσω σε σκηνοθέτες την ευκαιρία να κάνουν ένα είδος προσωπικών ταινιών. Σήμερα το κοινό, παγκοσμίως, έχει αλλάξει ριζικά. Δεν δέχεται τόσο εύκολα τις προσωπικές διακυρήξεις των κινηματογραφιστών. Αμφισβητεί κατά πόσο αυτό αποτελεί αρετή ή όχι. Αυτό με ενοχλεί, αλλά μοιάζει να μην ενοχλεί τους θεατές.

Υπάρχει μια ριζική αλλαγή στις αξίες. Η άρθρωση προσωπικού λόγου σε όλες τις τέχνες είναι πολύ λιγότερη σημαντική σήμερα από ότι ήταν για τη γενιά μου. Η απόκτηση πληροφοριών και η διάδοσή τους είναι διαφορετικό πράγμα από ότι η ποιότητα. Οι νέοι πιστεύουν ότι η αρετή έγκειται στους αριθμούς, στην ποσότητα, δίνουν έμφαση σε διαφορετικά στοιχεία. Οι νέοι σκηνοθέτες επηρρεάζονται από αυτές τις εξελίξεις και επιδιώκουν να φτάσουν οι ταινίες τους στο μεγαλύτερο δυνατό αριθμό θεατών. Όταν γίνονται πρώτες ή δεύτερες ταινίες στην Αμερική, γίνονται συνήθως όχι γιατί ένας καλλιτέχνης έχει κάτι να πει, αλλά μάλλον γιατί του δίνει την ευκαιρία να κάνει οντισιόν στο Χόλιγουντ. Αυτή είναι η τάση και στον ανεξάρτητο κινηματογράφο. Όταν έκανα εγώ την πρώτη μου ταινία τα πράγματα ήταν εντελώς διαφορετικά. Αισθανόμουν ότι το Χόλιγουντ έκανε παπούτσια κι εγώ γραβάτες...».

ΠΗΓΗ: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης





© 2001-2023 goTHESS.gr
Το goTHESS.gr είναι Οδηγός Πόλης Θεσσαλονίκης ενώ παράλληλα καλύπτει και τα σημαντικότερα ειδησεογραφικά θέματα της ελληνικής επικαιρότητας
facebook twiter
DigitalOcean Referral Badge