«Η Μπράχαινα είναι η γυναίκα του Μπράχου. Δεν έχει δικό της όνομα, έχει μόνο ιδιότητες. Είναι η γυναίκα, η σύζυγος, η μάνα, η δουλεύτρα. Τα όρια της ζωής της χαράχτηκαν από το γάμο της, από τον τόπο της και την ιστορία. Ο πατέρας της, ο άντρας της κι ο γιος της ήταν και είναι οι συνορο-φύλακες της ζωής της. Οι γυναίκες δε λείπουν από την ιστορία της. Είναι οι γιαγιάδες, η μάνα της, οι συγχωριανές, όλες όσες έγιναν συνοδοιπόροι στο διάβα της ζωής, ζώντας η μια τον πόνο και την χαρά της άλλης. Σημαντικές όλες τους, δίχως όμως να αποτελούν «σύνορα»· μένουν στη μνήμη σαν συντροφιές.
Ο Δημήτρης Παπαχρήστος γράφει το τρίτο θεατρικό του έργο. Έχει προηγηθεί το Έρωτας και θάνατος στο Ίντερνετ και η θεατρική διασκευή του μυθιστορήματος Νηρέας ο Βάρας, όπου μάλιστα ο κεντρικός ήρωας του έργου συνομιλεί διακειμενικά με την φιγούρα της Μπράχαινας. Η ίδια πατρίδα, τα ίδια ιστορικά γεγονότα, ο ίδιος κοινωνικός περίγυρος μέσα από τα μάτια και το νου ενός άντρα στο ένα έργο, μιας γυναίκας στο άλλο. Ένα ιστορικό δίπτυχο του συγγραφέα, φόρος τιμής στους ανθρώπους και στα γεγονότα, μικρά και μεγάλα, που διαμόρφωσαν αυτό που αποκαλούμε σημερινό Έλληνα και σύγχρονη Ελλάδα.
Η Μπράχαινα ανασυνθέτει τη ζωή της μέσα από τις αναμνήσεις της. Η μνήμη της είναι η ζωή της. Ό,τι έχει ξεχάσει δεν έχει υπάρξει. Ό,τι καταγράφει η θύμηση, αυτό γίνεται το παρελθόν, το παρόν και η πυξίδα του μέλλοντός της. Αυτή την πυξίδα θέλει να χαρίσει η Μπράχαινα στο γιο της και σ αυτόν απευθύνεται. Η δική του φωνή ακούγεται στη σκηνή, δίνοντας ρυθμό στη διήγησή της.
Ένας ολόκληρος κόσμος ανοίγεται μπροστά μας. Πινακοθήκη αληθινών ανθρώπων ο λόγος της ηρωίδας. Ένας λόγος ζωντανός, χυμώδης, ελληνικός. Χρωματίζει ό,τι λέγεται, το φορτίζει συναισθηματικά, το κάνει κοντινό. Δίπλα στα καθημερινά δικά της βιώματα, στέκουν τα μεγάλα γεγονότα του τόπου. Η διήγησή της οδηγεί τη σκέψη μας από τον Μακεδονικό αγώνα, στη Μικρασιατική καταστροφή κι από τον πόλεμο, στον εμφύλιο. Ακολουθεί η φτώχια κι ο ξεριζωμός από τα πάτρια εδάφη, η δικτατορία και το Κυπριακό, για να φτάσουμε στα σύγχρονα κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της οικονομικής ανάπτυξης. Ο αγωνιστής, ο πρόσφυγας, ο πολεμιστής, ο μετανάστης, ο αγνοούμενος, ο ευνομούμενος πολίτης, ρόλοι που μοιράζονται στα πρόσωπα της δικής της ιστορίας και την μετατρέπουν σε Εθνική Ιστορία.
Η Μπράχαινα έζησε πολλά. Είδε ανθρώπους να πεθαίνουν για τα μηδαμινά ή για τα υψηλά. Είδε ανθρώπους να αγαπούν αλλά και να σκοτώνουν. Παντρεύτηκε, γέννησε, ανάστησε παιδιά, χήρεψε, έμεινε μόνη. Πολλά δεν κατάλαβε στα χρόνια που πέρασε και πολλά την παιδεύουν ακόμη. Νέοι όροι μπήκαν στη ζωή της. Η τεχνολογία την πρόλαβε. Αυτή, που κόντεψε να ζήσει τη μισή της ζωή χωρίς ρεύμα, δεν μπορεί να ζήσει πια χωρίς τηλεόραση. Η πόλη, το χωριό, οι νέοι που φεύγουν για το καλύτερο και οι γέροι που φεύγουν για το χειρότερο, όλοι την αποχαιρετούν. Μένει και τους κοιτάει μέσα από φωτογραφίες και από σκόρπιες εικόνες στο μυαλό της. Της αρέσει να θυμάται. Θα θελε να μεταφέρει τις μνήμες της στα παιδιά της, στον κόσμο που έρχεται να κατοικήσει εκεί που τόσα χρόνια πατούσε η ίδια. Έζησε πολλά. Αυτό που ζει τώρα λέγεται μοναξιά». - Μαρία Χουλιαρά
